การดูแลเครนให้ใช้งานได้ยาวนาน (เครนโรงงาน)
ปั้นจั่นหรือ เครน (Crane) ที่มีรอกใช้งานร่วม เป็นเครื่องจักรสำคัญในงานอุตสาหกรรม ต่างๆ เช่น งานก่อสร้าง งานด้านคลังสินค้า งานด้านการขนส่ง หรืองานด้านวิศวกรรมต่างๆ ที่ขาดไม่ได้อย่างเด็ดขาด เนื่องจากเครนเป็นเครื่องจักรที่ใช้สำหรับยกหรือเคลื่อนย้ายสิ่งของที่มีน้ำหนักมาก ด้วยการใช้งานเครนที่ค่อนข้างหนักในแต่ละครั้ง
เครนจึงเป็นเครื่องจักรที่เกิดการสึกหรอได้ง่ายกว่าปกติ และยิ่งไม่ทำการดูแลรักษาเครนอย่างถูกวิธี เมื่อนำไปใช้งานก็อาจจะทำให้เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุได้ เพื่อลดการเกิดอุบัติเหตุในระหว่างการทำงาน และเพิ่มอายุการใช้งานของเครนให้มากขึ้นกว่าเดิม ในบทความนี้จะมาแนะนำวิธีดูแลเครนให้แข็งแรงทนทาน สามารถใช้งานได้นานยิ่งขึ้น
วิธีดูแลเครนเบื้องต้น เพื่อการใช้งานที่ยาวนานมากขึ้น
- การตรวจสอบสภาพ Inspection ผู้ใช้งานควรตรวจสอบสภาพของเครนก่อนการใช้งานเป็นประจำทุกวัน ด้วยวิธีการตรวจาอบสภาพแบบ Inspection ได้แก่ ตาดู หูฟัง นั่นคือ การตรวจสภาพด้วยสายตา การทดสอบฟังก์ชั่นเพื่อฟังเสียงการทำงาน และการทดสอบการเคลื่อนที่ หากพบความผิดปกติควรทำการแก้ไขซ่อมบำรุงให้มีความสมบูรณ์ปลอดภัยอยู่เสมอ
- การวัดค่าและบันทึกผล Measurement ผู้ใช้งานควรสังเกตสภาพอุปกรณ์ด้วยวัดค่าและบันทึกผลเป็นประจำตามวาระเพื่อติดตามค่าความเปลี่ยนแปลงในส่วนที่สึกหรอได้ง่าน เช่น ลวดสลิง ข้อโซ๋ ผ้าเบรก ล้อขับเครน รางเครน เป็นต้น
- การตรวจสภาพและเติมสารหล่อลื่นประสิทธิภาพและอายุการใช้งานของเครนส่วนใหญ่มักจะขึ้นอยู่กับการหล่อลื่น และวิธีบำรุงให้เครนนั้นหล่อลื่นอยู่เสมอ โดยประเภทของสารหล่อลื่นจะมีทั้งจาระบีและน้ำมันหล่อลื่นตามที่คู่มือผู้ผลิตกำหนด ซึ่งควรที่จะทำการชโลมสารหล่อลื่นอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง พร้อมกับตรวจสอบและเติมน้ำมันหล่อลื่นอยู่เสมอ
- เมื่อเราทำการตรวจสภาพส่วนประกอบต่างๆ ที่อยู่ในเครนแล้วพบว่าเกิดการชำรุดเสียหาย จะต้องทำการซ่อมแซมหรือเปลี่ยนชิ้นส่วนทันที ไม่ว่าส่วนที่ชำรุดเสียหายจะเล็กหรือใหญ่ เพราะการใช้งานเครนที่มีชิ้นส่วนเครื่องกลเสียหายเพียงแค่นิดเดียว นอกจากจะทำให้อายุการใช้งานเครนลดลง อาจจะนำไปสู่การสูญเสียที่ร้ายแรงได้
ส่วนประกอบของเครนที่ควรตรวจสอบการชำรุดเสียหาย มีดังนี้
- มอเตอร์ขึ้น-ลง รอบช้าและรอบเร็ว
- มอเตอร์ซ้าย-ขวา (ตามขวาง) รอบช้าและรอบเร็ว
- มอเตอร์หน้า-หลัง (ตามยาว) รอบช้าและรอบเร็ว
- การทำงานของเบรกในขณะที่ยกขึ้นหรือยกลง
- การทำงานของเบรกตามยาวและตามขวาง
- ชุดล้อของระบบขับเคลื่อนตามยาวและตามขวาง
- ลิมิตสวิตช์ขึ้น-ลง ควรทดสอบว่ามีการตัดการทำงาน
- ลิมิตสวิตช์ซ้าย-ขวา ควรทดสอบว่ามีการตัดการทำงาน
- ลิมิตสวิตช์หน้า-หลัง ควรทดสอบว่ามีการตัดการทำงาน
- กันชนและลูกยางกันชนที่ปลายรางตามยาวและตามขวาง
- ชุดตะขอและเซฟตี้แลทป้องกันการเลื่อนหลุดจากตะขอ
- พูเลย์ทดสลิง ดรัมสลิง ไกด์นำสลิง และลวดสลิง
- ชุดลำเลียงโซ่ เบ้าหมุนโซ่ ไกด์นำโซ่ โซ่ แบะถุงโซ่
- ระบบสัญญาณเติอน ได้แก่ แสงและเสียงเตือน
- ระบบป้องกัน ได้แก่ ตัวตัดการทำงานเมื่อยกน้ำหนักเกิน
- ระบบควบคุม ได้แก่ รีโมทคอนโทรลแบบไร้สาย สวิตช์คอนโทรลแบบมีสาย [Pendant]
- ระบบควบคุมไฟฟ้า ได้แก่ ระบบรางไฟของเครนตามยาวและตามขวาง ระบบตู้ไฟและสายไฟพร้อมอุปกรณ์
การดูแลรักษาเครนให้อยู่ในสภาพปกติพร้อมใช้งาน นอกจากจะช่วยให้เครนมีอายุการใช้งานที่นานแล้ว ยังช่วยลดการเกิดอุบัติเหตุจากเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝัน และยังช่วยป้องกันไม่ให้งานหยุดชะงักจากเครนที่ชำรุดอีกด้วย
